Communicatie is de basis voor taalverwerving bij jonge kinderen

Ondanks stoornissen en beperkingen kunnen kinderen hun aangeboren vermogen tot communicatie en taalverwerving aanspreken. Hans van Balkom legt uit waarom kinderen en hun ouders niet vroeg genoeg kunnen starten met ondersteunde communicatie.

Communicatiedrang en taalverwerving

Communicatie is nodig om de omgeving te beïnvloeden, zodat je erin kunt leren, leven en overleven. Dat doen we niet alleen met spreken, maar met al onze zintuigen en uitingsvormen. Communicatie en taal zitten letterlijk en figuurlijk in onze genen. Die aanleg ontplooit zich door communicatie met anderen. Communiceren doe je per definitie samen. Die erfelijke voorprogrammering en beïnvloeding van de directe omgeving laten zich niet zo maar wegdrukken. De aangeboren drang tot communicatie en taalverwerving is er en zal zich hoe dan ook ontwikkelen.

Het patroon voor communicatieontwikkeling en taalverwerving

In de kindertaalliteratuur spreken we over ‘nature-nurture-culture’. Nature (aanleg) is de aangeboren communicatiedrang en taalverwerving. Nurture (voeding) is de bepalende invloed van het taalaanbod vanuit de omgeving. Culture (cultuur) is de aan- en inpassing van de heersende normen en waarden in de cultuur of samenleving. Onder invloed van nature-nurture-culture’ zet het brein de ontwikkeling aan. De bedrading - de neuronale circuits van zenuwbanen - in de hersenen ontwikkelen en organiseren zich in onderling verband. Waarnemen, verwerken, begrijpen, voorbereiden, beregelen, afstemmen, organiseren en uiten worden aangestuurd door de hersenen. Het genetisch uitgestippelde basisplan ontvouwt zich mede door toedoen van de omgeving.

Bij (en soms al voor) de geboorte kunnen problemen ontstaan waardoor kinderen in hun verdere ontwikkeling ernstig bedreigd worden. De ‘heilige drie-eenheid’ van ‘nature-nurture-culture’ voltrekt zich dan niet volgens normale patronen en frustreert het ouder-kind contact. Met als gevolg onthechting, vervreemding en bovenal een verstoorde ontwikkeling van het kind.

De praktijk

Kinderen met meervoudige beperkingen doorlopen veelal omvangrijke begeleidings- en behandeltrajecten. Communicatie en taal(verwerving) staan daarin meestal niet centraal, omdat ouders en hulpverleners andere (primair verzorgende of zorg-)prioriteiten kiezen.

En dat terwijl de sociale interactie die het kind met zijn omgeving opbouwt en onderhoudt zo belangrijk is voor de totale ontwikkeling. 

Ouders komen daardoor eigenlijk te laat bij Milo terecht. Kinderen zijn vaak al drie of vier jaar oud bij hun eerste contact met Milo, maar aanmeldingen op latere leeftijden zijn even talrijk. Dat is jammer, omdat kinderen tijdens hun eerste levensjaren het meest gevoelig zijn voor communicatieve vaardigheden en taalverwerving.Milo wil  ouders en hun jonge kind dan ook zo vroeg mogelijk helpen bij het vinden van een aanpak die het best past bij hun manier van omgaan met elkaar en recht doet aan de mogelijkheden van het kind.  Dit doen we door samen met de ouders een routekaart te vinden voor de aanzet en verdere ontwikkeling van de communicatie met hun kind. Bijvoorbeeld in het ComOOK programma.

Het ComOOK programma

ComOOK is het vroeg(st)interventie programma van Stichting Milo. De deelnemende kinderen kunnen variëren in een leeftijd startend vanaf de geboorte tot 4 jaar. Het programma duurt vier maanden met wekelijkse behandelsessies thuis. Samen met de ouders zoeken we een kind-eigen ontwikkelpad. We maken een inschatting van de ontwikkelingsmogelijkheden en de benodigde ondersteuning door ouders voor nu en straks. We leren de ouders hoe ze (weer) inzicht krijgen in de verborgen mogelijkheden van hun kind en zich zelf. Ze weten vaak niet wat ze al weten. De ouders leren hoe ze vanuit hun eigen ervaring en betrokkenheid met behulp van verschillende communicatie ondersteunende middelen passende gelegenheden en kansen kunnen scheppen om direct en succesvol in contact te komen met hun kind. ComOOK helpt de ouders zich bewust te worden van hun rol en inbreng. ComOOK voorkomt dat het contact tussen ouder en kind in een neerwaartse spiraal terecht komt en uiteindelijk verstilt.

Aanmelden voor ComOOK

Meerdere malen per jaar start Milo met het ComOOK programma. U kunt zich nog aanmelden voor het eerst komende programma. Lees meer over het programma en de wijze van aanmelden of neem contact op via 073 - 73 70 287 of info@stichtingmilo.nl. Financiering van het ComOOK programma geschiedt veelal via de Zorgverzekeringswet. In sommige situaties is financiering via de WLZ ook mogelijk. 

Gerelateerde Berichten